Wommels, Jacobikerk
|
| Kerk |
|
De kerk is gebouwd in 1508 en verving een turfstenen kerk uit de 13e eeuw. In de huidige kerk zijn nog tufsteenresten in de kerkmuren
en torenmuren terug te vinden. De laatgotisch kerk is gebouwd van gele kloostermoppen afgewisseld met rood-rose steen. De ingang van
de kerk is aan de zuidzijde tussen twee steunberen. Het koor is vijfzijdig gesloten en is ca. 30 jaar jonger dan het schip. Het heeft
drie gedichte ramen, een spitboogvenster en een deur uit ca. 1720 die mogelijk voor de adel bestemd was. ln 1873 werd de kerk bepleisterd
maar dat is bij een latere restauratie hersteld. dat geldt ook voor de waterlijst, de plintlijst en de stenen traceringen in de vensters.
De oorspronkelijke toren was ouder dan de kerk zelf maar is in 1862 grotendeels vernieuwd en voorzien van een spits. In de klokkenstoel
bevinden zich twee klokken, waarvan de grootste is gegoten door G. van Wou in 1494. De tweede klok is een replica van de in 1955 door Van
Bergen uit Heiligerlee vergoten klok van H. Wegewaert uit 1611.
Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf en is voor een groot deel nog origineel. De preekstoel dateert uit 1625 en bevat hoekversiering met gecanneleerde Korintische pilasters op gesneden dragers en gekorniste panelen uit ebbenhout. De kansel heeft een bijzondere trap met een overloop en een zwaar koperen hekwerk. Op de trapleuning zit een koperen bol met het jaartal 1661 en alliantiewapens. Op de zijkant van de trap zitten wapenschildjes die mogelijk van de verbrande herenbank komen. Op nieuwjaarsdag 1868 is er namelijk brand in de kerk geweest waarbij schade ontstond aan de herenbank, het orgel en het gewelf. De verbrande herenbank is opnieuw gemaakt en een andere bank uit 1625 met renaissancesnijwerk en opzetstuk met wapens is in 1950 aangekocht. Verder zijn er nog een aantal 17e eeuwse rouwborden en een aantal 18e eeuwse grafzerken aanwezig. De kerk is een rijksmonument. |
| Orgel |
| 1846-1847 |
| Het orgel wordt gebouwd door Pieter Jans Radersma uit Wieuwerd. Hij maakt daarbij voor een deel gebruik van ouder pijpwerk uit het voormalige orgel. Dit orgel dateerde uit de 16e eeuw en was in 1692 door Jan Harmens uit Berlikum uitgebreid met een Rugwerk. Het 'nieuwe' orgel is examineerd door H. Reidsma, onderwijzer te IJsbrechtum. De inwijding vond plaats op 17 januari 1847 met een bespeling door D.H. Posthumus. |
| 1850 |
| Het orgel wordt gestemd door Pieter Jans Radersma uit Wieuwerd. |
| 1868 |
| Willem Hardorff uit Leeuwarden wijzigt en herstelt het orgel na een kerkbrand. Het gehele frontpijpwerk wordt vernieuwd. |
| 1921-1922 |
| Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden voert een restauratie uit, nadat het orgel door invloed van de kerkverwarming ernstig is beschadigd. De open pijpen worden van stemslitsen met expressions voorzien, de Trompet 8' wordt door een nieuwe vervangen. |
| 1974-1976 |
| Fa. Jos Vermeulen uit Alkmaar voert een grondige restauratie uit, waarbij de toestand van 1847 zoveel mogelijk is hersteld. Er wordt o.a. een nieuwe Trompet 8' aangebracht. Adviseur bij de werkzaamheden was Willem Hülsmann. In februari 1976 wordt het orgel weer in gebruik genomen. |
| Dispositie |
| Hoofdwerk, C - f''' | Bovenwerk, C - f''' | ||||||
|
Bourdon Prestant D Prestant Holpijp Octaaf Quint Octaaf Mixtuur ● Trompet B/D ● |
16' 16' 8' 8' 4' 3' 2' 3-4 st. 8' |
Fluit Does B/D Viola di Gamba Salicionaal Fluit d'Amour Fluit Dulciaan B/D |
8' 8' 8' 4' 2' 8' |
||||
| Pedaal, C - c' | Werktuigelijke registers | ||||||
| Aangehangen |
Tremulant Manuaalkoppel |
||||||
|
● = 1847 / 1976 ● = 1976 |
| Geschiedenis over kerk en orgel |
| Verteller | : | Jan Jongepier (1941-2011) |
| Duur | : | 5 minuten en 49 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 1996 |
| Koraal met 9 variaties 'Was Gott tut, das ist wohlgetan' Johann Pachelbel (1653-1706) |
| Organist | : | Jan Jongepier |
| Duur | : | 10 minuten en 9 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 1996 |